Het Blue Ocean strategiecanvas is een tool waarmee de (huidige of toekomstige) staat van de markt wordt gevisualiseerd in één afbeelding. In het strategiecanvas worden concurrentiefactoren opgesomd en gescoord zodat gemakkelijk inzichtelijk wordt hoe concurrenten zich van elkaar proberen te onderscheiden.
De tool is een van de hulpmiddelen bij het creëren van een Blue Ocean. Lees hier meer over het uitgewerkte proces voor het ontwikkelen van een Blue Ocean.
In de meeste (gevestigde) markten is een set van vijf tot twaalf sleutelfactoren te definiëren waarop vrijwel alle marktspelers concurreren. Denk hierbij aan zaken als productkenmerken, service en levering. Je kunt deze factoren ook zien als ‘de voordelen die de koper ontvangt in ruil voor de prijs die voor het aanbod wordt betaald’. Deze factoren worden vaak als een gegeven gezien, horend bij deze markt.
Zo zijn we gewend dat als we een auto willen kopen, we keuzes kunnen maken over bijvoorbeeld type, kleur, snelheid, brandstofverbruik en talloze opties. Dit zijn de factoren waarop zowel autoverkopers als autokopers gewend zijn het aanbod te onderscheiden en beoordelen. Maar dat wil nog niet zeggen dat al deze factoren even belangrijk zijn en doorslaggevend voor het wel of niet bieden van de door klanten gewenste oplossing. Bovendien zorgt het voortdurend naar elkaar kijken en elkaar proberen af te troeven van concurrenten ervoor dat er weinig ruimte is voor het creëren van nieuwe factoren die waarde leveren.
Door in kaart te brengen welke factoren in jouw markt worden gebruikt om het aanbod te typeren verkrijg je inzicht in het huidige speelveld. Dat is het vertrekpunt voor het creëren van een nieuwe markt.
Een van de tools uit de Blue Ocean Toolkit is het strategiecanvas. Dit is een tool om de huidige staat van de markt te visualiseren in één afbeelding. Hiervoor gebruiken we de concurrentiefactoren uit de vorige paragraaf en geven ze een waardering van laag tot hoog op een vijfpuntschaal. Dit doen we zowel voor onze eigen organisatie als voor één of twee concurrenten (bijv. de marktleiders op prijs en kwaliteit). Een lage score staat voor een lage waarde/kwaliteit vanuit het gezichtspunt van de klant en hoog voor een hoge klantwaarde. Prijs is altijd één van de factoren en wordt ook gescoord van lage prijs naar hoge prijs.
Het canvas teken je door op de horizontale as de sleutelfactoren te vermelden en op de verticale as de waarde van laag naar hoog. Zorg er hierbij voor dat prijs als eerste wordt gescoord en zet vervolgens de factoren met gelijke scores naast elkaar. Zo ontstaat een gemakkelijk leesbare afbeelding die in één oogopslag inzicht biedt in de huidige staat van de markt. In de meeste markten wordt in deze afbeelding ook zichtbaar dat concurrenten elkaar nauwelijks ontlopen en het erg lastig is onderscheidt te maken op bepaalde factoren zonder op andere factoren te verliezen.